We schreven natuurlijk eerder al over de geschiedenis van Amsterdam. Maar nu kun je dat zelf ervaren in het museum. Nee, we bedoelen hier niet de Heineken Experience, het gaat om de tentoonstelling die sinds 10 juli 2020 in het Amsterdam Museum te bezoeken is. Dit sluit mooi aan bij hun slogan en misschien ook wel missie statement “ALLES OVER AMSTERDAM: TOEN, NU EN STRAKS”. Hierin kan bier in en om Amsterdam zeker niet ontbreken.
Hoeveel brouwerijen zijn er in Amsterdam?
Volgens het persbericht van het museum zijn er meer dan 45 brouwerijen en groeit dat aantal gestaag. Wij hebben de bierbrouwerijen per Amsterdams stadsdeel bij elkaar gezet. In de titel van de tentoonstelling “Bier. Amsterdam, stad van bier en brouwers” kunnen wij ons zeker vinden. Ook in de conclusie dat bier al tijden een (economische) brandstof van de stad is en zal blijven. Bekijk hieronder wat ons opviel in de tentoonstelling en lees de details om er zelf heen te gaan.
Opvallend: Amsterdam was eigenlijk niet geschikt voor bier
Het is bijzonder dat Amsterdam groot is geworden in bier omdat Amsterdam brak water had. Geen ideaal ingrediënt voor bier. Maar bier was altijd beter te drinken dan het brakke water. Zou hier de naam van brouwerij Braxzz Amsterdam vandaan komen?
Op onze pagina over de geschiedenis van bier in Amsterdam geven we ook antwoord op vragen als Hoe werd het deel van de Oudezijds Voorburgwal waar de bierhandel floreerde genoemd?, Hoe koffie en thee een bedreiging voor de bierconsumptie werd, Wanneer werd de eerste stoombierbrouwerij in Amsterdam in gebruik genomen.
Een speciaal Amsterdam Museum bier voor de tentoonstelling
In het historische pand van het Amsterdam Museum aan de Kalverstraat werd ten tijde dat er een klooster en later burgerweeshuis zat al eigen bier gebrouwen. Het Amsterdam Museum brengt bij de tentoonstelling nu opnieuw een eigen bier uit dat gekocht kan worden in de museumwinkel en in het museumcafé. Het museum doopt het New England IPA bier van Brouwerij Troost om tot hét bier van het Amsterdam Museum. Het Amsterdam Museum-biertje, met een limited-edition-vormgeving ontworpen door ontwerpbureau Thonik, wordt aangeboden in blik omdat blik duurzamer is én beter voor de houdbaarheid van het bier. Er is uiteraard ook een laag alcohol variant beschikbaar.
5 zalen van nu tot vroege brouwgeschiedenis
De start van de tentoonstelling is meteen overweldigend met een wand van biertjes die allemaal uit Amsterdam komen. Deze worden geïntroduceerd als de craft beer revolutie. Die revolutie is onbewust gestart door een voormalige machtigste man van de wereld, namelijk Jimmy Carter toen hij president van de Verenigde Staten was. Hij maakte thuisbrouwen in 1979 legaal en dit zorgde ervoor dat er veel microbrouwerijen kwamen. Deze trend kwam via Groot Brittanië uiteindelijk ook naar Nederland. In 1985 was het dat Kaspar Peterson, dankzij de royalty’s die hij kreeg voor ‘Je loog tegen mij’, allemaal met Brouwerij ’t IJ. Zij maakten als eerste onafhankelijke Amsterdamse brouwerij van de 20e eeuw lokaal bier dat geen pils was. Het was toen al een tijd mogelijk om bij De Bierkoning en Bier & Co speciaalbier te kopen en bij Café Gollem kon je ook je importbier bestellen.
Uitleg over de basis
In de tentoonstelling lees en leer je veel over het brouwproces. Dit wordt prachtig weergegeven op de illustraties aan de wand en in detail ondersteund door de diverse animaties, films en (soms in bruikleen gekregen) objecten. Uiterst zorgvuldig gedaan!
Welke 4 basisingrediënten gebruik je om bier te brouwen?
- Water
- Graan
- Hop
- Gist
Water
Een biertje bestaat voor 90% uit water. In vroeger tijden was het grachtenwater niet geschikt en moest dit per schip aangevoerd worden.
Graan
Graan (veelal gerst) is ook nodig. Dit wordt via een kiem- en droogproces mout. Hoe langer gedroogd, hoe donkerder de mout en hoe donkerder het bier wordt.
Hop
Een ander onderdeel van het bier is hop. Dit ingrediënt wordt in Amsterdam bekend door de import van Duits bier en zorgt voor de bitterheid in het bier. Bij IPA’s wordt aan het einde extra hop toegevoegd om te bittere smaak te versterken.
Gist
In 1883 wordt gist ontdekt dat naar de bodem zakt en dus na het lageren helder bier achterlaat een ware revolutie ten op zichte van het bovengistende bier. In 1886 heeft Gerard Adriaan Heineken nog specialer gist, namelijk A-gist, dit is nog steeds een belangrijk ingrediënt van Heineken bier. De gist zorgt voor de omzetting van suikers naar alcohol en in combinatie met het pasteuriseren, koken na verhitting, sterven bacteriën en nog levende gistcellen.
Biervariaties en specialiteiten in Amsterdam
- Van water naar regenwater. Dit gebruikt Brouwerij de Prael voor zijn Code Blond op basis van hemels water.
- Volledig biologisch gecertificeerd: Brouwerij Troost
- Zuidas Bier gebruikt hop uit Amsterdam, bijvoorbeeld vanuit de botanische tuin van de VU en het dak van het Google gebouw
Hoe komt het bier bij de drinker?
In vroeger tijden werd bier in vaten vervoerd grotere hoeveelheden worden nu vaak via fusten bij de horeca afgeleverd. Individuele verpakkingen waren vaak flessen maar nu steeds vaker blik. Dit is eigenlijk milieuvriendelijker, al is de ervaring voor de drinker minder. Je kunt bij een blik namelijk als je het bier niet uitschenkt niet goed de kleur zien.
Het bier is weer best
Promotie voor bier wordt nu vooral gedaan door de brouwers zelf. Maar aan het eind van de jaren 40 werd er toch echt een generieke campagne het hier is weer best opgetuigd. Dit omdat er na de oorlog nog maar erg weinig bier gedronken werd. Inmiddels zijn de tijden anders weten we dat er steeds verantwoordelijker omgegaan wordt met bier en bierreclames (Heineken sponsort de formule 1 met hun 0,0 merk) en ook dat de alcoholvrije bierverkoop na de Buckler-dip en dankzij brouwers die dit laagalcoholische bier serieus, nemen in de lift zit.
Details over de tentoonstelling
We hebben genoten van de prachtige en zeer complete tentoonstelling. Echt een aanrader om te bezoeken, zorg wel dat je rekening houdt met onderstaande en vergeet dus niet het speciale biertje te testen.
Vrijdag 10 juli 2020 tot zondag 1 november 2020. De tentoonstelling is samengesteld door gastcuratoren Irma Enklaar en Edo Dijksterhuis, schrijver van een boek over de bierrevolutie in Amsterdam. Het Amsterdam Museum is dagelijks geopend van 10.00 tot 17.00 uur en bevindt zich op Kalverstraat 92 in Amsterdam. Een normaal ticket is € 15,- maar toegang is uiteraard gratis voor museumjaarkaarthouders. Let op dat je de Corona maatregelen volgt, zorg dat je een e-ticket hebt geregeld voordat je de voorstelling bezoekt!
Ben je geweest? Deel je ervaringen over de tentoonstelling gerust in de comments.